Naród a armia

Stanisław Haller – (ur. 1872) Generał Dywizji Wojska Polskiego. Od 1894 r. służył w wojsku austriackim. W czasie I wojny światowej był szefem sztabu Twierdzy Kraków, a od 1916 r. służył na froncie włoskim. W listopadzie 1918 r. został szefem Sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego „Kraków”, a w 1919 r. Haller Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, dowodząc 13 Dywizją Piechoty, Grupą Operacyjną i 6 Armią. Przyczynił się do wyparcia Armii Konnej Budionnego za Bug. Był członkiem Rady Wojennej, a w latach 1923-1925 ponownie szefem Sztabu Generalnego. W maju 1926 r. walczył po stronie rządu, przeciwko oddziałom Józefa Piłsudskiego. Sympatyzował z endecją i działał w Akcji Katolickiej. W czasie wojny obronnej 1939 r. oddał się do dyspozycji naczelnego wodza, ale jego deklaracja pozostała bez odpowiedzi. Po wkroczeniu Armii Czerwonej, został aresztowany. Przebywał w obozie w Starobielsku. Zamordowano go w kwietniu 1940 r. w zbrodni katyńskiej. Dwukrotnie został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Był kuzynem gen. Józefa Hallera.

Broszurę „Naród a Armia” napisał gen. Stanisław Haller w 1926 r. Sięgając do szeregu wzorców historycznych (m.in. republiki rzymskiej, rewolucyjnej Francji i polskich powstań narodowych), wojskowy wyłożył w niej swoje poglądy na temat tego, jak głęboko powiązane z narodem powinno być Wojsko Polskie. „Armią polską musi być Naród pod bronią”, pisał Haller.